Notie 1: Vrijeschool is niet bijzonder

Kan de vrijeschool een bijdrage leveren aan het onderwijsdebat in onze samenleving? Zeker kan zij dat! Het mag zelfs geen vraag zijn. Het is een vanzelfsprekendheid dat zij zichzelf moeten verplichten die bijdrage te leveren. Je kan geen medeverantwoordelijkheid nemen voor de pedagogische ontwikkeling van kinderen vanuit het idee dat die verantwoordelijkheid en die ontwikkeling buiten de maatschappij of het maatschappelijk debat kan staan. Toch was dit lang niet vanzelfsprekend.

Een grote vergissing
Het vrijeschool onderwijs heeft zich immers jarenlang als ‘bijzonder’ gekwalificeerd en zich daarmee op afstand van de discussie gezet. Vroeger koos men expliciet voor het bijzondere en daarmee ook voor de bijzondere positie. Men wilde zeker geen onderdeel van de gestructureerde en opgelegd gesanctioneerde maatschappij zijn. Het was een soort verbond tegen de overheid, van: ‘kijk’ wij redden ons wel zonder jullie en we doen het toch veel beter’. Dat is een grote vergissing geweest. Vrijescholen zijn er juist ongelooflijk bij geholpen als ze in het debat niet aan de zijkant, maar er gewoon middenin gaan staan. Net zoals ieder ander. Sterker: ik vind dat vrijescholen, met de geschiedenis die zij hebben, pas over het woord bijzonder mogen nadenken als ze laten zien dat ze het gangbare en gevraagde niveau
hebben.

Zwakke scholen
De ontwikkeling die de vrijescholen doormaakte met de ‘taskforce zwakke scholen’ geeft daar een goed voorbeeld van. Vijf jaar geleden waren er binnen het vrijeschool onderwijs zoveel zwakke scholen dat we met name in die zin bijzonder waren, want zwak. Vanzelfsprekend is dat precies het verkeerde imago. Nu zijn er inmiddels, mede door de inspanningen ten behoeve van de taskforce, geen of bijna geen, zeer zwakke of zwakke vrijescholen meer. En juist nu, mede dankzij die prestatie, vraagt het ministerie of we mee willen doen aan debatten en projecten. Dat lijkt mij een belangrijke constatering.
Bijzonder moet normaal zijn

Dus mijn eerste reactie bij het begrip als bijzonder is, laten we vooral heel erg normaal zijn. Zorg dat je kwaliteit op orde is, dat je uitkomsten goed zijn. Zo kun je de bijzondere kwaliteiten het best vergroten en onder de aandacht brengen. Zo kun je gezien worden.