Notie 11: Vriendschap (5) Nieuwsgierigheid

Ook in het onderwijs gaat er niets vanzelf. De suggestie van onderwijs die uitgaat van het kind dat zijn eigen normen en eigen criteria ontwerpt, werp ik van mij af. Waarom? Omdat ik denk dat het misschien een interessante theorie is, maar in de praktijk leidt het er toe dat het kind zichzelf verwart. Er zijn maar een paar kinderen die dat echt kunnen. Het zijn de uitzonderingen. Wil een kind tot ontwikkeling komen dan moet daar aan gewerkt worden.

De aanname vooraf
Het aanname dat kinderen vanuit vriendschap en wederzijds vertrouwen de ruimte vinden om tot ontwikkeling komen, heeft te maken met een aanname die daaraan vooraf gaat. Dat is de aanname dat de natuurlijke houding van kinderen als zij vriendschap en vertrouwen ervaren, nieuwsgierigheid is. Die ruimte is niet per definitie gegeven. Nogmaals, daar moet aan gewerkt worden. Maar als de juiste verhoudingen er zijn dan is een kind per definitie nieuwsgierig. En daarmee is er een basis voor ontwikkeling.

Nieuwsgierigheid volgen
Nieuwsgierigheid is voor het onderwijs van grote betekenis. Je moet er parameters op ontwikkelen. Internationaal zijn die voorhanden. Zo kun je de mate van nieuwsgierigheid volgen. Op dit moment is er ook een onderzoek in Amsterdam gaande met de vraag ‘Hoe belangrijk is het bevorderen van de invloed ‘nieuwsgierigheid in de schoolomgeving’. De vraag is of dat past in de tijdgeest die toch vooral wordt gedomineerd door eenzijdige aandacht voor cognitieve ontwikkeling. Voor toets en test. Waarbij het onderwijs in een soort korset van beperking is gedrongen? Waarin wantrouwen de boventoon lijkt te voeren en men krampachtig grip probeert te krijgen op de ontwikkeling.

De kant die je hebt verwaarloosd
Past de ontwikkeling van vriendschap en vertrouwen in een tijd waarin de maatschappelijke context wordt bepaald door argwaan en controle? Als je polariteit van die beelden tot je door laat dringen kun je de conclusie trekken dat het uiteindelijk weer in balans moet komen. Op het moment dat je doorslaat naar controle, het grip willen krijgen, is de kans dat je grip krijgt, het kleinst. Ik ga ervan uit dat je iets wil grijpen, dat ongrijpbaar is, dat dan wegschiet. En waar schiet dat dan naartoe? Het schiet altijd naar een kant die je hebt vergeten of verwaarloosd. In het onderwijs is dat dus voor mij de sociaal emotionele ontwikkeling.