Notie 2: Een goed gesprek (1) Het belang van doelloosheid
In de afgelopen jaren heb ik mij samen met anderen, verdiept in wat ik noem: een goed gesprek. Hoe creëer je de meest optimale omstandigheden voor het voeren van een gesprek? Wat vraagt dat van de deelnemers aan het gesprek? Als groep of individueel? Wat is de houding en de verhouding? Het heeft een aantal mooie inzichten opgeleverd.
Hier en nu
In mijn opvatting is het voor een goed gesprek in de eerste plaats van belang dat je probeert om in het moment te zijn. In het hier en nu. Bovendien heb je bij een goed gesprek geen agenda. De deelnemers in de ‘goede gesprekken’, die ik tot nu toe heb gevoerd, benoemden wel een gemeenschappelijk uitgangspunt. Dat kon de vrijeschool zijn, maar ook de kinderopvang bijvoorbeeld. Eigenlijk was het niet meer dan de aanleiding om bij elkaar te zijn. Het gaf de gemeenschappelijkheid aan. Mijn ervaring was dat de deelnemers in eerste instantie moeite hadden met het idee dat het gesprek geen vast omschreven doel had. Dat was wennen. Waar moest het dan toe leiden? Uiteindelijk bleek het juist een van de succesfactoren.
Laten gebeuren wat er gebeurt
Mijn rol bij deze bijeenkomsten was die van gespreksleider. Dat hield overigens niet veel meer in dan dat ik probeerde om iedereen in het hier en nu, in het moment, te houden. Gewoon te laten gebeuren wat er gebeurt. En dan blijkt iets moois te ontstaan. Dan blijkt dat alle deelnemers daadwerkelijk een waardevolle bijdrage leveren aan het gesprek. Achteraf zeiden ze allemaal: ‘het was heel inspirerend’.
Waarom? Ik denk omdat met het loslaten van een vooropgezet doel, ook de opsmuk verdwijnt. Er is wel een doel, maar door in het moment te blijven, vanuit een ruststand het gesprek te voeren, ontstaat er een onbewuste doelmatigheid. Met als gevolg dat we echt met elkaar in contact komen, echt in gesprek komen. De doelmatigheid neemt daardoor enorm toe, omdat het vabnuit de persoonlijke zelfstandigheid en eigen kwaliteit aanhaakt. Een interessante polaire werking.
Lees meer over een goed gesprek
Notie 3: Een goed gesprek (2) Het belang van tijd
De beschrijving van een goed gesprek is ook de beschrijving van een bepaald spanningsveld. Het spanningsveld van het moment. Van het hier en nu. Om preciezer te zijn: voor het ‘in het moment zijn’. Het probleem is dat daar vandaag de dag eigenlijk geen ruimte meer voor is. We worden allemaal continue opgejut. Onder druk gezet. Dan is er eigenlijk geen goed gesprek meer mogelijk.
Notie 4: Een goed gesprek (3) Het belang van consensus
Er zijn nog een aantal noties rond een goed gesprek die ik het vermelden waard vind. De eerste is het belang van consensus. Met enige regelmaat wordt de vraag gesteld: zijn we het eens met wat we nu besproken hebben? Iemand vat het samen en zoekt consensus over de inhoud. Aan de ene kant haalt het zoeken naar overeenstemming het tempo uit een gesprek, wat overigens ook goed is, want je blijft beter in het moment. Aan de andere kant houdt het deelnemers bij elkaar. Op de inhoud en in het proces. Net als in een Socratische dialoog ervaart iedere deelnemer opnieuw betrokkenheid.
Notie 5: Een goed gesprek (4) het belang van wel of niet willen
Naast het weglaten van een gespecificeerd doel of het zoeken naar consensus, is er nog iets dat een bijdrage levert aan een goed gesprek. namelijk van het willen. Wil een deelnemer echt deelnemen aan het gesprek? Vaak merk je dat iemand iets uitspreekt, maar dat zijn of haar lichaamstaal het tegenovergestelde zegt. Daar moet je aandacht besteden. Het ‘willen’ beïnvloedt het onbewust doelmatige in een gesprek. Het zet dit als het ware uit. Met als gevolg dat het de mogelijkheid tot echt contact verbreekt.
Notie 6: Een goed gesprek (5) het belang van vertrouwen
Als (voorlopige) afronding op het onderwerp ‘een goed gesprek’ nog een enkel woord over vertrouwen en veiligheid. Beiden zijn vanzelfsprekend voorwaardelijk. De zorg voor veiligheid moet een gedeelde zorg zijn. De veiligheid om vrijuit te spreken, dat je niet gegrepen, maar begrepen wordt. Het zijn essentiële voorwaarden.
Vertrouwen heeft binnen de context van een goed gesprek zoals ik dat voorsta nog een bijzonder effect. namelijk dat van gedeeld leiderschap. Deelnemers vertrouwen het leiderschap van elkaar en aan elkaar. Hoe werkt dat leiderschap? Als jij als deelnemer nu in het gesprek stapt, je bijdrage levert, neem jij het leiderschap. Dus het leiderschap zit dus niet in een persoon, laat staan de functie, maar het is een werkingskracht in het gesprek. En als je dat kan laten zien…
Reacties